In 2023 is het 50 jaar geleden dat het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit aan de Amsterdamse De Boelelaan officieel werd geopend. Van meet af aan speelde muziek een bijzondere rol op de nieuwe campus in Buitenveldert. Met een groot orgel in de aula, een klein orgel in de kerkzaal en een carillon op het dak was er in elk geval genoeg te beleven in vergelijking met de oude vestigingen in de binnenstad.

In 1970 was reeds het initiatief genomen voor een orgel in de aula van de universiteit. Het voorstel van prof.dr. F.C. Stam om een Frans klassiek orgel te bouwen werd door het universiteitsbestuur enthousiast begroet. Samen met Ewald Kooiman werd het plan uitgewerkt. Stam en Kooiman, die bij als adviseurs bij het project betrokken waren, bezochten diverse bouwers in Frankrijk en kwamen daar in aanraking met orgelbouwer König in Sarre-Union. Samen met de Nederlandse orgelbouwer Fonteyn & Gaal bouwde König het instrument. Dat wil zeggen: de Franse orgelbouwer zorgde voor het pijpwerk en de intonatie, de rest van het instrument werd gebouwd door de firma Fonteyn & Gaal.

Het instrument werd op 25 mei 1973 officieel gepresenteerd met een concert door Ewald Kooiman. Hij werd in 1987 hoogleraar Orgelkunde aan de VU. De huidige universiteitsorganist is Henk Verhoef, die elke maandagmorgen het carillon laat horen en menige academische plechtigheid opluistert met orgelmuziek. De leerstoel Orgelkunde, gesponsord door het Orgelpark in Amsterdam, wordt sinds 2010 bezet door Hans Fidom.

De VU viert het 50-jarig bestaan van de vaste muziekinstrumenten met een driedaags festival op 26, 27 en 28 oktober 2023. Met het thema ‘Organ Reframed’ wordt de traditionele, deels kerkelijk beïnvloede orgelcultuur geconfronteerd met nieuwe stijlen van musiceren én luisteren. Daarbij kijkt de universiteit ook terug op het werk van Ewald Kooiman op te terreinen van klassieke Franse orgelmuziek en de orgelwerken van Johann Sebastian Bach.

De Schotse componist/musicus Claire M. Singer zorgt bij de opening op 26 oktober met uitvoeringen van haar werk The Molendinar: een drone-achtige muziek, die het hoofdgebouw belooft te vullen met een fascinerend klankveld. Singer initieerde in 2016 in Londen het festival Organ Reframed; de VU leent die treffende naam graag voor het Amsterdamse orgelfeest in oktober.

De tweede dag van het festival staat in het teken van een symposium, dat plaatsvindt in de kerkzaal; dan wordt de actuele orgelcultuur in historisch perspectief geplaatst. Hoogleraar religiegeschiedenis Fred van Lieburg belicht de rol van orgelmuziek in de orthodox-protestantse traditie rondom Abraham Kuyper, en universiteitshistoricus Ab Flipse toont in woord, beeld en geluid de functie van muziek in de VU-gemeenschap. Hans Fidom en Jacob Lekkerkerker vertellen over hoe de leerstoel Orgelkunde vandaag de dag functioneert, en Henk Verhoef demonstreert orgel en carillon.

De slotdag op 28 oktober biedt rondom het Couperin-orgel een masterclass voor orgelstudenten uit binnen- en buitenland. Het festival eindigt met een concert door Verhoef, met medewerking van violist Franc Polman.

Het event wordt georganiseerd door de VU Orgelcommissie in samenwerking met de Historische Commissie VU, het HDC Centre for Religious History en de leerstoel Orgelkunde.

Meer informatie: https://www.hdcvu.nl/